Najnaseljenije područje u Evropi u periodu između 5.350. i 5.250. godina prije nove ere bilo je Okolište kod Visokog, danas poznato neolitsko nalazište. U tom periodu Okolište kao najnaseljenije mjesto imalo je od 909 do 1.366 stanovnika.
U jednom videosnimku na YouTubeu prikazane su najnaseljenije aglomeracije u Evropi od prvih civilizacija do danas. Prikazano je 11 najvećih gradova po broju stanovnika u Evropi od 7000. godine prije nove ere do 2020. godine, a bh. mjesto bilo je najnaseljenije područje u prahistorijskom razdoblju.
Okolište kod Visokog je poznato neolitsko nalazište koje pripada butmirskoj kulturi. Arheološko područje Okolište proglašeno je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.
Kao arheološki lokalitet, Okoliš je otkriven 1966. godine. Naime, te je godine Alojz Benac izvršio manja sondažna istraživanja i već je tada bilo jasno da se tu radi o jednom veoma bogatom i dobro očuvanom neolitskom naselju sa ostacima kakanjske i butmirske kulture. Nakon ovih istraživanja, vršena su zaštitna iskopavanja u dva navrata (1983. i 1986. godine) u organizaciji Gradskog muzeja u Visokom.
U okviru naučno-istraživačkog projekta Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine “Butmirska kultura – neolitske populacije centralne Bosne”, koji se od 2002. godine realizira u saradnji sa Rimsko-germanskom komisijom Njemačkog arheološkog instituta u Frankfurtu i Univerziteta u Banbergu i Kilu te Gradskog muzeja u Visokom, vršena su istraživanja i u Okolištu.
U toku iskopavanja, otkriveno je ukupno sedam nadzemnih kuća, slabije ili veoma dobro očuvanih. Unutar nekoliko kuća otkrivene su kalotaste peći, ognjišta unutar i van nastambi, veći broj radionica, odnosno žrvnjišta i radionice za izradu kamenog alata, te velik broj različitih jama. Od pokretnog arheološkog materijala najbrojnija je keramika.
Nova radiokarbonska analiza svrstava nalaze iz Okolišta svrstala je u vremena: 5226–5086, 5114–4918, 4805–4710, 4779–4570 i 4776–4477. prije nove ere.
YouTube kanal Gozhda ima za cilj je pretvoriti širok spektar podataka, statistike i informacija u zanimljive, visokokvalitetne video zapise i slike, dodajući vrijednost, pokret i umjetničku dimenziju.
“Stanovništvo ovih evropskih gradova je zabilježeno prema historijskim podacima i moguće su male greške i fluktuacije jer su ovi podaci veoma stari i tačni brojevi su nemogući, ali nakon višednevnog kontinuiranog istraživanja sastavio sam ovaj video i dao sve od sebe da ovo napravim što tačnije podatke. Također, zastave uz naselja date su prema današnjoj lokaciji gradova i kako bi ljudi bolje razumjeli jer svi nisu historičari i zato što neke od drevnih zastava nedostaju”, stoji u opisu videa.
Visoko.co.ba/Klix
